طی این مقاله به معرفی انواع نرم افزارهای کاربردی مرتبط با بهره وری در صنایع و کارخانجات می پردازیم . این نرم افزارها زمینه بهره وری و ارتقاء را در کلیه قسمت های مختلف کارخانه اعم از تولید ، برنامه ریزی ، تعمیرات و نگهداری ماشین آلات و کنترل کیفی و ضایعات و ... فراهم می کنند .
همچنین به شرح کاربرد هر یک از این نرم افزارها در صنایع مختلف می پردازیم :
مقدمه : امروزه یکی از مهمترین دلایل بازده پائین در صنایع و کارخانجات ، فرهنگ و مدیریت سنتی کلیه امور می باشد . عموماً عدم به کار گیری روش های نوین و علمی مدیریت و همچنین اتکا بیش از حد بر اطلاعات و مدیریت انسانی می باشد به همین خاطر همواره شاهد بهره وری پائین و هرز رفتگی وقت و هزینه بسیار می شویم لذا استفاده از روش های علمی و نوین در جمع آوری اطلاعات و پردازش دقیق آنها توسط سیستم همراه با به کار گیری نتایج آنها در شناخت و حذف و تقویت عوامل موثر بر بهره وری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و استفاده از آنها بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز است .
یکی از مهمترین این ابزارها ، بهره گیری از نرم افزارهای تخصصی و کاربردی در زمینه بهره وری در قسمت های مختلف صنایع می باشد که امروزه در صنایع پیشرفته جهان از مهمترین عوامل رسیدین به بهره وری کافی محسوب می شوند . این نرم افزارها ضمن برخورداری از نکات تخصصی دارای ویژگی هایی می باشد که در هر قسمت مختلف کاملاً کاربردی گردند و نتایج آنها نیز همواره موجبات مدیریت تخصصی و حرفه ای را فراهم می آورد .
در ادامه ضمن معرفی برخی از این نرم افزارها با کاربرد و شرایط حصول نتیجه از طریق آنها آشنا می شویم :
● شرح کلی کاربرد نرم افزارهای بهره وری :
به شکل کلی استفاده از روش های علمی و جدید در مدیریت و تصمیم گیری نیازمند به کارگیری ابزارهای پیشرفته امروزی است که ازجمله این ابزارها ، نرم افزارهایی است که به شکل تخصصی در این امور مورد استفاده قرار می گیرد ، عموماً این نرم افزارها به گونه ای طراحی می شوند که با ثبت و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پردازش لازم را روی این اطلاعات انجام داده و در نهایت با ارائه برنامه ریزی هوشمند و خروجی های تحلیل شده کمک فراوانی به تصمیم گیری های صحیح مدیریتی می کند و در نهایت در رسیدن به کارائی و بهره وری بالا نقش به سزائی خواهند داشت .
● ویژگی ها و مزایای کاربردی نرم افزارها :
▪ ارائه شیوه های نوین مدیریتی :
به کار گیری و راه اندازی این نرم افزارها در محیط سبب عملیاتی شدن چرخه گردش و مدیریت کارها در قسمت های مختلف اعم از تولید ، برنامه ریزی ، کنترل کیفی ، تعمیرات و نگهداری و ... می شود ، به طریقی که علاوه بر ایفای نقش خود در جایگاه ابزاری جهت ثبت و پردازش اطلاعات به طریقی نیز آموزش دهنده جدیدترین و پیشرفته ترین روش های مدیریتی می باشند .
▪ کاهش عوامل و خطاهای انسانی :
استفاده از نرم افزارهای فوق به دلیل بهره گیری از روش هایی نظیر خواندن و ثبت اطلاعات از طریق روش بارکد و یا روش دریافت سبب حذف عوامل و خطاهای انسانی می گردد . خود این RFID ماشین آلات و یا حتی استفاده از متد PLC مستقیم اطلاعات از قضیه سبب دقت در اطلاعات جمع آوری شده و سرعت در گردش امور می گردد .
▪ نظارت و مونیتور کردن امور تولید :
بهره گیری از این سیستم ها سبب دستیابی سریع و هم زمان اطلاعات دقیق تولید در واحدهای مختلف می گردد به طریقی که مدیران می توانند به صورت آنی از میزان ورود مواد اولیه و تولید و خروجی آگاهی کسب کنند .
▪ RUP بهره گیری از ساختار:
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
سبب استقرار نرم افزارهای فوق مطابق با شرایط گردش کار در محیط های صنعتی و دسترسی به آن از هر مکان شرایط کنترل و تائید و عدم تأئید امور مدیریتی برای کاربران فراهم می گردد ، به طریقی که همه امور و شرایط کاری نه تنها از طریق مدیران مربوطه نظارت بلکه کنترل نیز می شود به طور مثال دستور تولید صادر شده توسط مدیر یا سرپرست تولید حتماً باید توسط مدیریت ارشد در نرم افزار تأئید گردد تا عملیات اجرا گردد .
▪ مدیریت حقیقی کنترل کیفی تولید :
همواره یکی از مهمترین بخش های موثر بر بهره وری کنترل کیفی می باشد که در صورت شناخت علل واقعی موثر بر کیفیت می تواندنقش بسیار ارزنده ای در ارتقاء بهره وری داشته باشد با به کارگیری نرم افزارهای تخصصی در این زمینه سبب تعریف دقیق آزمون ها و پارامترها و همچنین یکپارچگی اطلاعات تولید نظیر زمان ومکان پرسنل ، مواد اولیه تولیدات قطعاً ثبت اطلاعات در این واحد و تحلیل آنها با کمک نرم افزار موجب شناخت دلایل حقیقی و موثر بر کیفیت خواهد شد و به همیم دلیل با به دست آوردن علل مختلف و میزان تأثیر هر یک در بروز ضایعات و هرز رفتگی و یا حذف این عوامل و یا حتی کاهش آنها زمینه بالا بردن ضریب بهره وری در هر محیط صنعتی را فراهم خواهیم کرد .
▪ دقت در برنامه ریزی تولید :
یکی از مهمترین علل موثر بر بهره وری برنامه ریزی دقیق در زمینه تولید خواهد بود و این حاصل نمی شود مگر با دسترسی دقیق به موجودی مواد اولیه و از طرف دیگر میزان سفارشات به طور کلی با بهره گیری از نرم افزارهای تخصصی برنامه ریزی تولید به سبب همان یکپارچگی اطلاعات دسترسی به منابع اطلاعاتی مورد نیاز ( انبارها ، سفارشات و ... ) و با بهره گیری از الگوریتم های هوشمند مستقر در این نرم افزارها می توان برنامه ریزی بسیار دقیقی را جهت تولید انجام داد این برنامه ریزی ها با سلایق و کاربردهای مختلف به صورت روزانه ، ماهانه و ... تولید می شود . برنامه ریزی تولید دقیق به یک جلوگیری از توقف تولید ناشی از کمبود مواد اولیه و تولید برنامه ریزی شده مطابق با سفارشات و تطابقات دیگر متناسب با شرایط زمینه ساز هر چه بیشتر بهره وری در صنایع خواهد شد . قطعاً بهره گیری از این برنامه ریزی دقیق موجب دقت در خرید مواد اولیه و اقلام مصرفی و تولید به مقدار با دقت لازم خواهد شد که خود سبب جلوگیری از خواب مواد اولیه و یا کالای تولید در انبارها خواهد شد که خود عامل مهم دیگری در به دست آوردن بهره وری خواهد شد .
▪ برنامه ریزی دقیق تعمیرات پیش گیرانه و کاهش توقفات :
امروزه یکی از مهمترین عوامل موثر بر اتلاف هزینه و زمان توقفات ناگهانی ناشی از خرابی ماشین آلات می باشد به کار گیری نرم افزارهای تخصصی تعمیرات و نگهداری ماشین آلات موجب برنامه ریزی دقیق تعمیرات پیش گیرانه خواهد شد که موجبات کاهش خرابی های ناگهانی و توقفات پیش بینی نشده را فراهم می کند . به کار گیری این گونه از نرم افزارها ضمن بالا بردن کارائی خطوط تولید بهره و ... از دستاوردهای دیگر استفاده از این نرم MTB و OEE نظیر TPM وری را به بالاترین سطح می رساند دست یابی به شاخص هایی افزار می باشد خود عوامل مهمی در دست یابی به بهره وری بالاتر می گردد .
▪ ارزیابی میزان دقیق ضایعات و هرزرفتگی و کاهش آن :
همواره یکی از عوامل مهم در ارزیابی شاخص بهره وری کارخانجات میزان ضایعات و هرزرفتگی محصولات آنها می باشد که کاهش آن مستلزم برنامه ریزی دقیق و کشف و کاهش عوامل موثر بر آن می باشد . بهره گیری از نرم افزارهای تخصصی در این زمینه ضمن اجبار در اجرای روشی منظم و دقیق در ثبت ضایعات و علل آن موجب کشف دلایل و علل موثر بر وقوع ضایعات و هرزرفتگی می شود به طریقی که میزان دقیق اثرات هر یک به دقت از تحلیل ها و پردازش های نرم افزار استخراج می شود در کنار آن نیز میزان دقیق خود ضایعات و هرزرفتگی محصول نیز به دست می آید که با توجه به گزارشات و تحلیل های به دست آمده می توان تصمیمات مدیریتی مثمری در این زمینه گرفت که زمینه ساز بهره وری گردد .
▪ پیاده سازی و اجرای روش های نوین مدیریتی :
مطمئناً با استفاده از نرم افزارهای تخصصی در زمینه تولید می توان از روش های نوین و ابزارهای جدید در زمینه مدیریت نیز بهره برد از و sms و PLC Reader یا Rfid ، Barcode ، ipad این ابزارها و روش های نوین می توان به استفاده از اینترنت و ایمیل و موبایل و
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
بسیاری از تکنولوژی های روز بهره برد که این خود اسباب مدیریت صحیح توأم با سرعت و دقت لازم در امور و گردش کار می شود و همین نیز بهره وری را در کلیه امور بالا می برد .
● معرفی انواع نرم افزارهای بهره وری :
▪ نرم افزار نظارت و مونیتورینگ تولید :
اصولاً یکی از ابزارهای مهم در تصمیم گیری های مدیریتی در تولید آگاهی دقیق و همزمان از اطلاعات و داده های در حال گردش در امر تولید محصول می باشد به طور خاص نرم افزارهایی که جهت کنترل و مونیتورینگ تولید مورد استفاده قرار می گیرند به طریقی تهیه می شوند که کلیه اطلاعات و داده ها لازم در همان زمان وارد نرم افزار می گردد و در عین حال با در اختیار گذاشتن گزارشات و نمودارهای آگاهی لحظه به لحظه ای را از وضعیت چرخه تولید در اختیار مدیران قرار می دهد . ( online) هم زمان نحوه عملکرد این نرم افزارها به این شکل است که با جمع آوری اطلاعات از همان ابتدای چرخه تولید شروع به کار کرده و پس از ثبت اطلاعات مواد اولیه و مصرفی به قسمت ثبت اطلاعات فرآیند های میانی رفته و در پایان نیز با ثبت اطلاعات محصول نهائی کار جمع آوری اطلاعات را در بانک اطلاعاتی به پایان می رساند .
اصولاً ورود اطلاعات در نرم افزارهای مونیتورینگ به طریق اتوماتیک می باشد و ثبت اطلاعات در آنها از طریق روش نوین نظیر سیستم صورت می گیرد به این طریق ثبت اطلاعات با سرعت plc و یا حتی خواندن مستقیم اطلاعات از طریق Rfid بارکد خوان و یا تگ های و دقت فراوان در نرم افزار انجام می شود و در عین حال از خطای عملکرد پرسنل در ثبت اطلاعات و همچنین هزینه های سربار ان جلوگیری خواهد شد .
در پایان نیز خروجی های این نرم افزارها به گونه ای تهیه می شوند که نتایج آنها عملکرد و وضعیت دقیق چرخه تولید در مراحل مختلف نمایش می دهد و متناسب با آن می توان تصمیمات مهم مدیریتی گرفت نظیر کم یا اضافه کردن پرسنل در خط و با ادغام و یا جداسازی خطوط تولید و یا حتی برنامه ریزی های موقتی جهت تولیدات مختلف متناسب با گزارشات تحلیل نرم افزار به شکل کلی بسیاری از کارخانجات پیشرفته دنیا که بهره وری بالائی دست یافته اند در مدیریت و کنترل خود از این گونه نرم افزارها استفاده می نمایند .